Cultuursmakers

Aalst

PicturAalst - deel 6

Sint-Maarten krijgt nieuwe jas

Sint-Maarten is de patroonheilige van de stad Aalst en is daarom onze speciale aandacht waard. Zijn naamdag wordt gevierd op 11 november, een dag waar vele ‘lieve kinderen’ naar uitkijken, omdat de ‘Goedheiligman’ dan aan de kleinsten lekkers en speelgoed uitdeelt.

Martinus was een Hongaarse jongeman, die in de 4de eeuw in Romeinse krijgsdienst door Gallië trok. De legende wil dat hij voor de poort van Amiens een halfnaakte bedelaar ontmoette en hem de helft van zijn ‘cappa’ (vgl. Eng. cape) of schoudermantel schonk.

Hij bekeerde zich tot het christendom en in 371 bracht hij het tot bisschop van de stad Tours. Die halve mantel is voor de Frankische koningen eeuwenlang een bijzonder voorwerp van verering gebleven. De ruimte waarin deze relikwie bewaard werd, heette cappella, naar het Latijnse verkleinwoord voor ‘cappa’. Na verloop van tijd werd deze term gebruikt om elk ‘heilig huisje’ bij uitbreiding ‘cappella’ te gaan noemen. En omdat in een kapel vaak gemusiceerd werd, betekende het woord later ook muziekensemble (vgl. Duits Blaskapelle).

Een ander woord voor mantel in het Latijn is pallium en van dit woord is de term ‘palliatieve zorg’, of mantelzorg, afgeleid.

De hoofdkerk van Aalst is toegewijd aan deze populaire heilige en is eigendom van de stad. De bouw startte in 1480, maar om financiële redenen werden de werken 180 jaar later stopgezet. Vandaar dat dit gotische gebouw geen toren heeft. De laatste decennia geraakte de dekanale kerk meer en meer in verval. Ingrijpen om verdere aftakeling te voorkomen werd noodzakelijk. De restauratie verloopt in tien fases. De renovatie is momenteel halfweg.

De Sint-Martinuskerk telt vele kunstschatten, waaronder het schilderij van Sint-Rochus van Pieter Paul Rubens. Naast de 17de-eeuwse sacramentstoren van Jeroen Du Quesnoy, de grafsteen van Dirk Martens en het unieke Van Peteghemorgel springt ook een houten ruiterbeeld van Sint-Maarten in het oog.

Op 11 november 1950 werd dit kunstwerk van de Aalsterse beeldhouwer Frans Lemaitre ingewijd. De sculptuur toont de heilige als soldaat, getooid met een gevederde helm, op het ogenblik dat hij met zijn zwaard een stuk van zijn mantel snijdt. Hij berijdt een weelderig opgetuigd paard, dat een tikkeltje nerveus lijkt te trappelen naast een schamel geklede bedelaar, die smekend zijn hand opsteekt.

Wie dit beeld wil aanschouwen, zal eventjes moeten wachten. Tijdens de huidige restauratiewerken wordt de verwarmingsinstallatie gerenoveerd. Een archeologisch onderzoek deze zomer bracht verschillende goed bewaarde skeletten van geestelijken en welgestelden, gestorven tussen 1480 en 1780, aan de oppervlakte. De kerk blijft tijdens deze restauratieperiode gesloten tot begin januari. Vanaf april 2018 zullen opnieuw wekelijks misvieringen kunnen plaatsvinden.

Wie graag een glimp van de restauratie wil opvangen, kan op weekdagen tussen 8.30 en 15 uur via venstertjes in het hoofdportaal wel de werken volgen. 

Tekening: Jozef Van Den Steen

Tekst: Ivo Van Cleemput

<
>
x